Diện EB-1 (Employment-Based First Preference) là diện visa định cư Mỹ ưu tiên hàng đầu dành cho những cá nhân có khả năng đặc biệt, những giáo sư/nhà nghiên cứu xuất sắc và các nhà quản lý/điều hành đa quốc gia. Đây là diện visa được xếp vào nhóm “nhân tài” với yêu cầu rất cao về thành tích và năng lực, nhưng đổi lại, thời gian xử lý thường nhanh chóng hơn so với các diện định cư khác.
EB-1 được chia thành ba hạng mục chính, mỗi hạng mục có những tiêu chí riêng biệt:
- EB-1A: Cá nhân có khả năng đặc biệt (Extraordinary Ability)
Đây là hạng mục dành cho những người đã đạt được thành tựu xuất sắc trong các lĩnh vực khoa học, nghệ thuật, giáo dục, kinh doanh hoặc thể thao. Điểm đặc biệt của EB-1A là đương đơn có thể tự bảo lãnh (không cần nhà tuyển dụng Mỹ bảo lãnh) và không cần Chứng nhận Lao động (PERM Labor Certification).
Điều kiện để xin EB-1A:
Đương đơn phải chứng minh khả năng đặc biệt của mình thông qua sự công nhận rộng rãi trên phạm vi quốc gia hoặc quốc tế. Để làm được điều này, đương đơn phải đáp ứng ít nhất 3 trong số 10 tiêu chí dưới đây (hoặc cung cấp bằng chứng về một giải thưởng lớn được quốc tế công nhận, ví dụ như giải Nobel, giải Oscar, Huy chương Olympic…):
- Bằng chứng về việc nhận các giải thưởng hoặc giải thưởng lớn được quốc gia hoặc quốc tế công nhận về sự xuất sắc trong lĩnh vực của bạn.
- Bằng chứng về tư cách thành viên trong các hiệp hội đòi hỏi sự xuất sắc vượt trội từ các thành viên.
- Bằng chứng về các tài liệu đã được xuất bản về bạn trên các ấn phẩm chuyên nghiệp hoặc các phương tiện truyền thông lớn khác.
- Bằng chứng về việc bạn đã từng là giám khảo hoặc ban thẩm định công việc của những người khác trong cùng lĩnh vực hoặc lĩnh vực liên quan.
- Bằng chứng về những đóng góp khoa học, học thuật, nghệ thuật, thể thao hoặc kinh doanh nguyên bản và có ý nghĩa lớn trong lĩnh vực của bạn.
- Bằng chứng về việc bạn đã xuất bản các bài báo học thuật trên các ấn phẩm chuyên nghiệp hoặc các phương tiện truyền thông lớn khác.
- Bằng chứng về các tác phẩm nghệ thuật đã được trưng bày tại các cuộc triển lãm hoặc giới thiệu.
- Bằng chứng về việc bạn đã giữ vai trò lãnh đạo hoặc vai trò quan trọng trong các tổ chức hoặc doanh nghiệp có danh tiếng.
- Bằng chứng về việc bạn nhận được mức lương hoặc thù lao cao hơn đáng kể so với những người khác trong lĩnh vực của bạn.
- Bằng chứng về thành công thương mại trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn.
Lưu ý quan trọng: Không chỉ đơn thuần là đáp ứng số lượng tiêu chí, mà mỗi tiêu chí phải được chứng minh bằng các bằng chứng thuyết phục, cho thấy sự nổi bật thực sự của đương đơn so với những người khác trong cùng lĩnh vực. USCIS sẽ đánh giá tổng thể hồ sơ để xác định liệu đương đơn có thực sự là một người “nằm trong số ít những người đứng đầu trong lĩnh vực của họ” hay không.
- EB-1B: Giáo sư hoặc nhà nghiên cứu xuất sắc (Outstanding Professors and Researchers)
Hạng mục này dành cho các giáo sư hoặc nhà nghiên cứu được quốc tế công nhận là xuất sắc trong lĩnh vực học thuật cụ thể.
Điều kiện để xin EB-1B:
- Lời mời làm việc: Phải có một lời mời làm việc chính thức từ một trường đại học hoặc tổ chức nghiên cứu tại Hoa Kỳ. Lời mời này phải cho một vị trí giảng dạy hoặc nghiên cứu vĩnh viễn (tenured, tenure-track, hoặc vị trí nghiên cứu tương đương).
- Kinh nghiệm: Phải có ít nhất 3 năm kinh nghiệm giảng dạy hoặc nghiên cứu trong lĩnh vực học thuật cụ thể.
- Chứng minh sự xuất sắc: Phải đáp ứng ít nhất 2 trong 6 tiêu chí sau đây:
- Bằng chứng về việc nhận các giải thưởng lớn hoặc giải thưởng cho thành tích xuất sắc trong lĩnh vực học thuật cụ thể.
- Bằng chứng về tư cách thành viên trong các hiệp hội đòi hỏi sự xuất sắc nổi bật từ các thành viên.
- Bằng chứng về các tài liệu đã được xuất bản về bạn trên các ấn phẩm học thuật của người khác.
- Bằng chứng về việc bạn đã từng là giám khảo hoặc ban thẩm định công việc của người khác trong cùng lĩnh vực học thuật.
- Bằng chứng về các đóng góp khoa học hoặc nghiên cứu nguyên bản có ý nghĩa lớn trong lĩnh vực học thuật.
- Bằng chứng về quyền tác giả của sách học thuật hoặc các bài báo/tạp chí khoa học đã được xuất bản quốc tế.
Lưu ý: Khác với EB-1A, EB-1B yêu cầu một nhà tuyển dụng bảo lãnh và một lời mời làm việc cụ thể.
- EB-1C: Nhà quản lý hoặc điều hành đa quốc gia (Multinational Manager or Executive)
Hạng mục này dành cho các giám đốc điều hành hoặc quản lý cấp cao được một công ty đa quốc gia chuyển đến Hoa Kỳ để làm việc cho một chi nhánh, công ty con, công ty liên kết hoặc văn phòng của cùng công ty đó.
Điều kiện để xin EB-1C:
- Mối quan hệ công ty: Phải có một mối quan hệ đủ điều kiện giữa công ty nước ngoài (công ty mẹ) và công ty tại Hoa Kỳ (chi nhánh, công ty con, công ty liên kết).
- Vị trí và kinh nghiệm của đương đơn:
- Đương đơn phải được tuyển dụng ở vị trí quản lý hoặc điều hành cấp cao bên ngoài Hoa Kỳ trong ít nhất 1 năm trong vòng 3 năm gần nhất trước khi chuyển đến Mỹ.
- Đương đơn sẽ tiếp tục làm việc ở vị trí quản lý hoặc điều hành cấp cao tại công ty tại Hoa Kỳ.
- Hoạt động của công ty tại Mỹ: Công ty tại Hoa Kỳ phải hoạt động kinh doanh ít nhất 1 năm trước khi nộp đơn EB-1C.
Lưu ý: EB-1C thường là bước tiếp theo của visa L-1A (visa chuyển giao nội bộ công ty). Nếu bạn đã làm việc ở vị trí quản lý/điều hành cấp cao cho một công ty nước ngoài và công ty đó có chi nhánh/công ty con tại Mỹ, thì EB-1C là một lựa chọn tiềm năng.
- Quy trình nộp hồ sơ EB-1 (Tổng quan):
Quy trình chung cho cả ba hạng mục EB-1 bao gồm:
- Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ và nộp Đơn I-140 (Immigrant Petition for Alien Worker):
- Đối với EB-1A: Đương đơn tự nộp I-140 kèm theo tất cả các bằng chứng chứng minh khả năng đặc biệt.
- Đối với EB-1B và EB-1C: Nhà tuyển dụng Mỹ (trường đại học/tổ chức nghiên cứu hoặc công ty đa quốc gia) sẽ nộp I-140 kèm theo bằng chứng chứng minh đủ điều kiện của đương đơn và của tổ chức/công ty bảo lãnh.
- Premium Processing: Các hồ sơ EB-1 thường đủ điều kiện để sử dụng dịch vụ xử lý nhanh (Premium Processing) với một khoản phí bổ sung, giúp USCIS đưa ra quyết định trong vòng 15 ngày làm việc.
- Bước 2: Chờ ngày ưu tiên (Priority Date) và Nộp đơn xin visa/điều chỉnh tình trạng:
- Ngày ưu tiên (Priority Date): Là ngày USCIS nhận được đơn I-140 của bạn.
- Bảng Visa Bulletin: Sau khi I-140 được chấp thuận, đương đơn cần theo dõi Bảng Visa Bulletin hàng tháng của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ. Đối với diện EB-1, ngày ưu tiên thường “hiện hành” (current) đối với hầu hết các quốc gia, nghĩa là visa có sẵn ngay lập tức mà không cần chờ đợi lâu. Tuy nhiên, trong một số giai đoạn hoặc đối với công dân của một số quốc gia có lượng hồ sơ lớn (ví dụ: Trung Quốc, Ấn Độ), có thể có thời gian chờ đợi.
- Điều chỉnh Tình trạng (Adjustment of Status – I-485) hoặc Phỏng vấn Lãnh sự quán (Consular Processing – DS-260):
- Nếu đương đơn đang ở Mỹ với một visa hợp lệ khác (ví dụ: H-1B, L-1), có thể nộp đơn I-485 để điều chỉnh tình trạng sang thường trú nhân. Nếu ngày ưu tiên hiện hành, I-140 và I-485 có thể được nộp đồng thời (concurrent filing).
- Nếu đương đơn đang ở ngoài Mỹ, hồ sơ sẽ được chuyển đến Trung tâm Chiếu khán Quốc gia (NVC), sau đó đương đơn sẽ được mời phỏng vấn tại Lãnh sự quán Hoa Kỳ tại quốc gia của mình để nhận visa định cư.
- Bước 3: Nhận Thẻ xanh vĩnh viễn: Sau khi vượt qua phỏng vấn (hoặc được chấp thuận I-485), đương đơn và gia đình sẽ được cấp Thẻ xanh vĩnh viễn (có giá trị 10 năm và có thể gia hạn).
- Quyền lợi và Lợi thế của EB-1:
- Thẻ xanh vĩnh viễn: Cả đương đơn và gia đình (vợ/chồng, con cái độc thân dưới 21 tuổi) sẽ nhận được Thẻ xanh vĩnh viễn mà không có điều kiện.
- Ưu tiên cao: Là diện visa ưu tiên hàng đầu, do đó thời gian xử lý thường nhanh hơn đáng kể so với các diện visa lao động khác (EB-2, EB-3, EB-5). Đối với nhiều quốc gia, ngày ưu tiên luôn “hiện hành”.
- Không cần Chứng nhận Lao động (PERM): EB-1 không yêu cầu quy trình PERM Labor Certification tốn thời gian và phức tạp.
- Tự bảo lãnh (đối với EB-1A): Giúp đương đơn hoàn toàn chủ động, không phụ thuộc vào nhà tuyển dụng.
- Tự do sinh sống và làm việc: Được tự do sinh sống, làm việc và học tập tại bất kỳ đâu trên lãnh thổ Hoa Kỳ.
- Cơ hội nhập quốc tịch: Sau 5 năm thường trú với Thẻ xanh, có thể nộp đơn xin nhập quốc tịch Mỹ nếu đáp ứng đủ các điều kiện khác.
- Không yêu cầu tiếng Anh, bằng cấp cao cụ thể (trừ EB-1B) hay giới hạn độ tuổi.
- Thách thức và Lưu ý:
- Yêu cầu rất cao: Đây là thách thức lớn nhất. Việc chứng minh “khả năng đặc biệt” hay “sự xuất sắc” đòi hỏi bằng chứng rất mạnh mẽ và thuyết phục. USCIS có tiêu chuẩn đánh giá nghiêm ngặt.
- Chuẩn bị hồ sơ phức tạp: Cần thu thập và sắp xếp một lượng lớn bằng chứng, thư giới thiệu, và lập luận pháp lý chặt chẽ.
- Chi phí: Chi phí luật sư cho hồ sơ EB-1 thường cao hơn các diện khác do tính chất phức tạp và đòi hỏi chuyên môn cao. Phí nộp đơn cho USCIS cũng tương đối (khoảng $715 cho I-140, cộng thêm Premium Processing nếu có).
- Rủi ro từ chối: Mặc dù có nhiều ưu điểm, tỷ lệ từ chối có thể cao nếu hồ sơ không đủ mạnh hoặc không được chuẩn bị đúng cách.
Kết luận:
Diện EB-1 là “con đường vàng” đến Thẻ xanh Mỹ dành cho những cá nhân thực sự xuất chúng và có khả năng đóng góp đáng kể cho Hoa Kỳ. Mặc dù yêu cầu rất cao, nếu bạn tin rằng mình đáp ứng các tiêu chí và có thể thu thập đủ bằng chứng thuyết phục, đây là một lựa chọn định cư nhanh chóng và ưu việt. Việc tìm kiếm sự tư vấn và hỗ trợ từ một luật sư di trú giàu kinh nghiệm về EB-1 là điều vô cùng cần thiết để đánh giá khả năng thành công và xây dựng một hồ sơ mạnh mẽ nhất.