Định cư Canada diện Lao động Tay nghề (Skilled Worker) là một trong những con đường phổ biến nhất để trở thành thường trú nhân tại đất nước lá phong. Chương trình này tập trung vào việc thu hút những người có kinh nghiệm làm việc, trình độ học vấn và kỹ năng ngôn ngữ phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động Canada.
Có hai chương trình chính trong diện này, đều được quản lý thông qua hệ thống Express Entry:
- Federal Skilled Worker Program (FSWP): Chương trình liên bang dành cho những người có kinh nghiệm làm việc ở nước ngoài.
- Canadian Experience Class (CEC): Chương trình dành cho những người đã có kinh nghiệm làm việc tại Canada.
Ngoài ra, các tỉnh bang cũng có chương trình riêng thuộc Provincial Nominee Program (PNP) dành cho lao động tay nghề.
I. Hệ thống Express Entry là gì?
Express Entry là một hệ thống quản lý hồ sơ điện tử được IRCC (Bộ Di trú, Người tị nạn và Quốc tịch Canada) sử dụng để quản lý các hồ sơ định cư diện lao động tay nghề. Đây không phải là một chương trình định cư, mà là một “ngân hàng” hoặc “bể” hồ sơ (pool) nơi các ứng viên đủ điều kiện được xếp hạng dựa trên Hệ thống tính điểm toàn diện Comprehensive Ranking System (CRS).
Cách hoạt động của Express Entry:
- Tạo hồ sơ Express Entry: Nếu bạn đáp ứng các tiêu chí tối thiểu của một trong ba chương trình liên bang (FSWP, CEC, Federal Skilled Trades Program – FSTP), bạn có thể tạo một hồ sơ trực tuyến.
- Xếp hạng CRS: Hồ sơ của bạn sẽ được chấm điểm CRS dựa trên các yếu tố như tuổi, trình độ học vấn, kinh nghiệm làm việc, kỹ năng ngôn ngữ (tiếng Anh/Pháp) và các yếu tố khác (ví dụ: có thư mời làm việc, đề cử từ tỉnh bang, anh chị em ruột ở Canada…).
- Rút thăm (Draw): IRCC định kỳ tổ chức các đợt rút thăm (Express Entry draws), mời những ứng viên có điểm CRS cao hơn mức điểm sàn được công bố để nộp hồ sơ xin thường trú nhân (Invitation to Apply – ITA).
- Nộp đơn xin PR: Sau khi nhận được ITA, bạn có 60 ngày để nộp bộ hồ sơ xin PR đầy đủ.
II. Chi tiết về các chương trình chính
1. Federal Skilled Worker Program (FSWP)
Đây là chương trình chính dành cho những người có kinh nghiệm làm việc ở nước ngoài muốn định cư Canada.
Điều kiện tối thiểu:
- Kinh nghiệm làm việc:
- Tối thiểu 1 năm kinh nghiệm làm việc toàn thời gian (hoặc bán thời gian tương đương) trong vòng 10 năm gần nhất.
- Kinh nghiệm này phải thuộc nhóm ngành nghề TEER 0, 1, 2 hoặc 3 theo phân loại NOC (National Occupational Classification) mới nhất của Canada.
- Công việc phải được trả lương.
- Trình độ học vấn:
- Tối thiểu bằng tốt nghiệp phổ thông trung học (tương đương với Canada).
- Nếu học tập ngoài Canada, cần phải có Đánh giá Bằng cấp Giáo dục (Educational Credential Assessment – ECA) để chứng minh bằng cấp của bạn có giá trị tương đương ở Canada.
- Kỹ năng ngôn ngữ:
- Đạt tối thiểu CLB 7 (Canadian Language Benchmark 7) ở cả 4 kỹ năng (Nghe, Nói, Đọc, Viết) cho tiếng Anh (IELTS General) hoặc tiếng Pháp (TEF/TCF).
- Chứng minh đủ tài chính:
- Phải có đủ tiền để hỗ trợ bản thân và gia đình khi đến Canada (trừ khi bạn đã có thư mời làm việc hợp lệ hoặc hiện đang làm việc hợp pháp tại Canada). Số tiền này thay đổi hàng năm và phụ thuộc vào số lượng thành viên gia đình.
- Đạt 67 điểm trong thang điểm 100 của FSWP: Đây là hệ thống điểm riêng của FSWP, không phải điểm CRS của Express Entry. Các yếu tố được chấm điểm bao gồm:
- Kỹ năng ngôn ngữ (tối đa 28 điểm)
- Trình độ học vấn (tối đa 25 điểm)
- Kinh nghiệm làm việc (tối đa 15 điểm)
- Độ tuổi (tối đa 12 điểm)
- Thư mời làm việc (tối đa 10 điểm)
- Khả năng thích nghi (tối đa 10 điểm)
2. Canadian Experience Class (CEC)
Chương trình này dành cho những người lao động tay nghề đã có kinh nghiệm làm việc tại Canada.
Điều kiện tối thiểu:
- Kinh nghiệm làm việc tại Canada:
- Tối thiểu 1 năm kinh nghiệm làm việc toàn thời gian (hoặc bán thời gian tương đương) tại Canada trong vòng 3 năm gần nhất.
- Kinh nghiệm này phải thuộc nhóm ngành nghề TEER 0, 1, 2 hoặc 3 theo phân loại NOC.
- Kinh nghiệm phải có được một cách hợp pháp (có Work Permit hợp lệ).
- Không bao gồm kinh nghiệm làm việc tự do hoặc không có lương.
- Kỹ năng ngôn ngữ:
- Đối với các công việc thuộc nhóm TEER 0 hoặc 1: Đạt tối thiểu CLB 7.
- Đối với các công việc thuộc nhóm TEER 2 hoặc 3: Đạt tối thiểu CLB 5.
- Ý định sống bên ngoài Quebec: Phải có ý định sống bên ngoài tỉnh Quebec.
- Không yêu cầu chứng minh tài chính: Nếu bạn đang làm việc hợp pháp tại Canada.
- Không có hệ thống điểm riêng: CEC không có thang điểm 67 như FSWP, chỉ cần đáp ứng các điều kiện tối thiểu và được xếp hạng dựa trên CRS của Express Entry.
3. Federal Skilled Trades Program (FSTP)
Chương trình này dành cho những người có tay nghề cao trong các ngành nghề cụ thể (thợ điện, thợ ống nước, thợ hàn…).
Điều kiện tối thiểu:
- Kỹ năng ngôn ngữ: CLB 5 cho Nghe & Nói, CLB 4 cho Đọc & Viết.
- Kinh nghiệm làm việc: Tối thiểu 2 năm kinh nghiệm làm việc toàn thời gian (hoặc bán thời gian tương đương) trong ngành nghề cụ thể trong vòng 5 năm gần nhất.
- Chứng minh đủ tài chính.
- Thư mời làm việc (Job Offer): Phải có thư mời làm việc toàn thời gian ít nhất 1 năm HOẶC có chứng chỉ chuyên môn của tỉnh bang/lãnh thổ.
- Ngành nghề thuộc nhóm TEER 2 hoặc 3 trong các nhóm chính sau của NOC:
- Major Group 72 (ngành nghề kỹ thuật, điện, điện tử, v.v.)
- Major Group 73 (ngành nghề bảo trì và vận hành thiết bị)
- Major Group 82 (giám sát ngành tự nhiên, nông nghiệp và sản xuất liên quan)
- Major Group 83 (vận hành thiết bị nông nghiệp nặng)
- Major Group 92 (giám sát chế biến, sản xuất tiện ích)
- Major Group 93 (vận hành máy móc và lắp ráp)
III. Chương trình Đề cử Tỉnh bang (PNP) cho Lao động Tay nghề
Ngoài các chương trình liên bang, các tỉnh bang và vùng lãnh thổ của Canada (trừ Quebec) cũng có các dòng riêng để đề cử những lao động tay nghề đáp ứng nhu cầu của họ.
Điểm đặc biệt của PNP:
- Yêu cầu đa dạng: Mỗi tỉnh bang có các tiêu chí riêng về ngành nghề ưu tiên, kinh nghiệm làm việc, trình độ ngôn ngữ và mối liên kết với tỉnh bang (ví dụ: đã học tập/làm việc tại tỉnh bang, có người thân…).
- Tăng điểm CRS: Nếu bạn nhận được đề cử từ một tỉnh bang thông qua PNP, bạn sẽ được cộng thêm 600 điểm CRS vào hồ sơ Express Entry của mình. Điều này gần như đảm bảo bạn sẽ nhận được ITA trong đợt rút thăm tiếp theo.
- Liên kết Express Entry: Một số dòng PNP yêu cầu bạn phải có hồ sơ Express Entry đang hoạt động (Enhanced PNP). Một số khác cho phép bạn nộp hồ sơ trực tiếp cho tỉnh bang (Base PNP) và sau đó nộp hồ sơ riêng cho IRCC.
Ví dụ về các dòng PNP phổ biến cho lao động tay nghề:
- Ontario Immigrant Nominee Program (OINP): Có các dòng như Human Capital Priorities (không cần thư mời làm việc), French-Speaking Skilled Worker, Skilled Trades.
- British Columbia Provincial Nominee Program (BC PNP): Dòng Skilled Worker, Healthcare Professional, International Graduate/Post-Graduate.
- Alberta Advantage Immigration Program (AAIP): Dòng Alberta Express Entry Stream.
- Saskatchewan Immigrant Nominee Program (SINP): Dòng International Skilled Worker (bao gồm Express Entry và Occupation In-Demand).
- Nova Scotia Nominee Program (NSNP): Dòng Nova Scotia Demand: Express Entry, Nova Scotia Labour Market Priorities Stream.
IV. Quy trình chung để định cư diện Lao động Tay nghề qua Express Entry
- Đánh giá điều kiện: Xác định bạn đủ điều kiện cho FSWP, CEC, FSTP hay một dòng PNP nào đó.
- Thi ngôn ngữ: Đăng ký và tham gia kỳ thi IELTS General Training (tiếng Anh) hoặc TEF/TCF (tiếng Pháp) để đạt CLB yêu cầu.
- Đánh giá bằng cấp (ECA): Nếu bằng cấp của bạn được cấp ngoài Canada, hãy yêu cầu một tổ chức được IRCC chỉ định (ví dụ: WES) thực hiện ECA.
- Tạo hồ sơ Express Entry: Điền thông tin chính xác và trung thực. Bạn sẽ nhận được điểm CRS.
- Chờ đợi rút thăm: Nếu điểm CRS của bạn đủ cao (hoặc bạn nhận được đề cử PNP), bạn sẽ nhận được ITA.
- Nộp hồ sơ xin PR: Chuẩn bị tất cả các giấy tờ hỗ trợ cần thiết (bao gồm lý lịch tư pháp, khám sức khỏe, chứng minh tài chính, thư giới thiệu việc làm, v.v.) và nộp hồ sơ điện tử trong vòng 60 ngày.
- Xét duyệt: IRCC sẽ xem xét hồ sơ của bạn. Có thể yêu cầu thêm thông tin hoặc phỏng vấn.
- Xác nhận thường trú nhân (COPR) và cấp Thẻ PR: Nếu hồ sơ được chấp thuận, bạn sẽ nhận COPR và sau đó là Thẻ PR khi bạn chính thức nhập cảnh Canada hoặc đã ở Canada.
V. Những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến điểm CRS
- Tuổi: Độ tuổi lý tưởng là từ 20-29 tuổi (đạt điểm tối đa).
- Trình độ học vấn: Bằng cấp càng cao, điểm càng cao (đặc biệt là bằng Thạc sĩ, Tiến sĩ).
- Kỹ năng ngôn ngữ: Trình độ CLB càng cao (đặc biệt từ CLB 9 trở lên), điểm càng cao.
- Kinh nghiệm làm việc: Kinh nghiệm làm việc liên tục, có liên quan và gần đây sẽ giúp tăng điểm.
- Thư mời làm việc (Job Offer): Có thư mời làm việc hợp lệ từ một nhà tuyển dụng Canada có thể cộng thêm từ 50 đến 200 điểm.
- Đề cử tỉnh bang (PNP): Yếu tố quan trọng nhất, cộng thêm 600 điểm.
- Anh chị em ruột ở Canada: Cộng thêm 15 điểm.
- Kỹ năng tiếng Pháp mạnh: Cộng thêm điểm bổ sung nếu bạn có trình độ tiếng Pháp cao.
- Học tập tại Canada: Có kinh nghiệm học tập sau trung học tại Canada sẽ cộng thêm điểm.
Định cư diện lao động tay nghề là một lựa chọn tuyệt vời cho nhiều người, nhưng đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về kỹ năng, kinh nghiệm và đặc biệt là ngôn ngữ. Việc cập nhật thông tin thường xuyên từ website chính thức của IRCC và tỉnh bang, hoặc tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia di trú là rất quan trọng để tăng cơ hội thành công.
